Για τα παιδιά, το διαζύγιο συχνά αποτελεί ένα αγχωτικό και θλιβερό γεγονός. Σε οποιαδήποτε ηλικία, τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται αβέβαια ή θυμωμένα με την προοπτική ότι η μαμά και ο μπαμπάς δεν θα είναι πλέον μαζί. Ως γονέας, καλό θα ήταν λοιπόν να κάνετε αυτή τη διαδικασία και τα αποτελέσματά της όσο το δυνατόν λιγότερο επώδυνα για τα παιδιά σας. Το να τα βοηθήσετε να αντιμετωπίσουν το διαζύγιο σημαίνει αρχικά να τους παρέχετε μια σταθερότητα μέσα στο σπίτι και να είστε δίπλα τους σε ό,τι έχουν ανάγκη με έναν θετικό και καθησυχαστικό τρόπο.
Επιπτώσεις στην Οικογένεια: Εξασθενούν οι σχέσεις γονέα-παιδιού
Όταν οι γονείς πάρουν διαζύγιο ο ένας από τον άλλο, ένα άλλο είδος διαζυγίου, παράλληλο, φαίνεται να λαμβάνει χώρα, και αυτό είναι μεταξύ του παιδιού και του γονέα.
Η επίδραση του διαζυγίου αυτού καθεαυτού αλλά και οι συγκρούσεις των γονιών που συνήθως προηγούνται του χωρισμού, οδηγούν σταδιακά και ασυνείδητα σε διάβρωση και της σχέσης μεταξύ γονέα και παιδιού. Αμέσως, λοιπόν, μετά από ένα διαζύγιο, οι περισσότεροι γονείς έχουν δύο προβλήματα: το να αντιμετωπίσουν τις δικές τους εσωτερικές ψυχικές αλλαγές κι αναταράξεις, αλλά και να προσαρμοστούν στο ρόλο του διαζευγμένου γονέα.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε διαζευγμένες οικογένειες ίσως λαμβάνουν λιγότερη συναισθηματική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια αλλά και πρακτική καθημερινή στήριξη από τους γονείς τους. Αν και μερικές μελέτες δείχνουν ότι το ίδιο το διαζύγιο δεν μπορεί να επηρεάσει άμεσα την ανατροφή των παιδιών, συχνά οδηγεί σε ανησυχία, εξάντληση και υψηλό άγχος στους γονείς. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν εμμέσως τόσο την ανατροφή των παιδιών όσο και το γονεϊκό έλεγχο. Έτσι, το διαζύγιο αλλά και η νέα πραγματικότητα του χωρισμού των γονέων, οδηγεί από τη μια σε μια λιγότερο ουσιαστική φροντίδα και από την άλλη σε μια υπερπροστατευτική ανατροφή του παιδιού.
Επίσης, είναι πολύ πιθανό το πρώτο μεταβατικό διάστημα να δημιουργηθούν προβλήματα συμπεριφοράς στο παιδί. Είναι ιδιαίτερα πιθανό να αναπτύξει θυμό και ανυπακοή. Επίσης, μπορεί να μειωθεί η σχολική του επίδοση. Πολλά παιδιά παραμένουν λυπημένα για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Μπορεί να φανερώσει σημάδια θλίψης, έντονου άγχους. Μπορεί επίσης να μετατραπεί σ’ ένα υπερβολικά υπεύθυνο παιδί, το οποίο καταλήγει να φροντίζει αυτό τους γονείς του, αντί να λαμβάνει φροντίδα από αυτούς.
Στήριξη του παιδιού σας
Ως γονείς, είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε αβέβαιοι για το πώς να δώσετε στα παιδιά σας τη σωστή υποστήριξη κατά το διαζύγιο ή το χωρισμό σας. Μπορεί να αποτελεί ένα άγνωστο πεδίο για εσάς, αλλά πρέπει να φανείτε καταρχήν και κυρίως ψύχραιμοι. Συνειδητοποιήστε πως αυτή είναι μια εξαιρετικά αγχογόνα περίοδος. Έχετε στον νου σας πως πρωτίστως πρέπει να βοηθήσετε τα παιδιά σας να βγουν από αυτό το αίσθημα αβεβαιότητας και να νιώσουν και πάλι αγαπητά, με αυτοπεποίθηση και δύναμη, ώστε να αντιμετωπίσουν τη νέα αυτή κατάσταση.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να προσαρμοστεί σε αυτή την καινούργια κατάσταση. Η υπομονή σας, η εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας και η ενεργητική ακρόαση από την πλευρά σας αποτελούν εφόδια που μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την ένταση. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τις νέες συνθήκες με ηρεμία και σταθερότητα. Καλό επίσης θα ήταν να διατηρηθούν οι καθημερινές ρουτίνες του παιδιού και να του θυμίζετε συχνά ότι μπορεί να υπολογίζει σε σας. Επίσης, εάν μπορείτε να διατηρήσετε μια συνεργατική σχέση με τον/την πρώην σύζυγό σας, θα ήταν κάτι που θα μείωνε κατά πολύ το άγχος που δημιουργείται στο παιδί. Φυσικά, μια τέτοια μεταβατική περίοδος δεν μπορεί να περάσει χωρίς έναν ορισμένο βαθμό δυσκολίας και από τις δύο πλευρές, αλλά τουλάχιστον μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον πόνο του παιδιού προτάσσοντας ως πρωτεύον μέλημα το ίδιο το παιδί σας.
Τι να πω και πώς να το πω
Όσο δύσκολο και εάν είναι, προσπαθήστε από την αρχή να μιλήσετε χωρίς υπεκφυγές και με ένα γλυκό τόνο. Δώστε στα παιδιά σας το όφελος μιας απόλυτα ειλικρινής αλλά ταυτόχρονα αναπτυξιακά φιλικής και κατανοητής για το παιδί εξήγησης. Ξεκαθαρίστε του πως σε καμία περίπτωση δε φταίει αυτό για το διαζύγιο. Αυτό είναι πολύ σημαντικό να το κατανοήσει.
Πείτε την αλήθεια
Το παιδί σας δικαιούται να γνωρίζει γιατί αποφασίσατε να πάρετε διαζύγιο χωρίς όμως μακροσκελείς λόγους, που μπορεί να το μπερδέψουν. Διαλέξτε κάτι απλό και ειλικρινές, όπως το «Δεν μπορούμε να είμαστε μαζί πια.» Καλό είναι να υπενθυμίσετε στο παιδί σας ότι, ενώ μερικές φορές οι γονείς και τα παιδιά δεν μένουν για πάντα μαζί στο ίδιο σπίτι, οι γονείς και τα παιδιά δεν σταματούν ποτέ να αγαπούν ο ένας τον άλλο και ποτέ δεν παίρνουν διαζύγιο από εκείνα.
Πείτε «σ ‘αγαπώ.»
Όσο απλό κι αν ακούγεται, είναι ένα ισχυρό μήνυμα που πρέπει να καταστήσετε σαφές στο παιδί σας για να κατανοήσει ότι η αγάπη σας γι’ αυτό δεν έχει αλλάξει. Πείτε του ότι θα εξακολουθείτε να το φροντίζετε με κάθε τρόπο, από το πρωινό του ξύπνημα, τις καθημερινές σχολικές του εργασίες μέχρι και τη στιγμή που θα πέσει για ύπνο.
Αντιμετωπίστε τις αλλαγές
Μιλήστε από την αρχή στο παιδί σας για τις πρακτικές αλλαγές που θα προκύψουν. Εξηγήστε του ότι κάποια πράγματα θα είναι πλέον πολύ διαφορετικά και άλλα όμως θα παραμείνουν ίδια. Κάντε του σαφές ότι θα βρίσκεστε δίπλα του σε κάθε αλλαγή και θα την αντιμετωπίσετε μαζί.
Αποφύγετε να κατηγορήσετε ο ένας τον άλλον
Είναι ζωτικής σημασίας να είστε ειλικρινείς με το παιδί σας, αλλά χωρίς να γίνεται επικριτικοί ως προς τον/την σύζυγό σας. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τους γονείς ιδιαίτερα όταν υπήρξαν επώδυνα γεγονότα για τον έναν από τους δύο. Παρόλα αυτά, με λίγη διπλωματία μπορείτε να αποφύγετε να παίξετε το παιχνίδι του καταλογισμού ευθυνών, έχοντας ως πρωτεύον μέλημα και πάλι το παιδί σας.
Ενιαίο μέτωπο
Οι γονείς, όσο μπορείτε, προσπαθήστε να συμφωνήσετε εκ των προτέρων σε μια εξήγηση για τον χωρισμό ή το διαζύγιο και να παραμείνετε σταθεροί σε αυτό χωρίς να παραφράζετε ή να προσθέτετε καινούργιες λεπτομέρειες.
Προγραμματίστε τις συνομιλίες σας
Κανονίστε να μιλήσετε με το παιδί σας πριν συμβούν οποιεσδήποτε αλλαγές στις ρυθμίσεις διαβίωσης. Και καλό θα ήταν σε αυτή τη συζήτηση να είναι παρόντες και οι δύο γονείς προς αποφυγή παρερμηνειών.
«Η μεγάλη εικόνα»
Αν πιάσετε τον εαυτό σας να εστιάζει συνεχώς στη μάχη με τον/την πρώην σύζυγό σας γύρω από τις λεπτομέρειες της άσκησης του γονεϊκού ρόλου, προσπαθήστε να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αναλογιστείτε ποιος είναι ο απώτερος σκοπός.
Σχέση με τους δύο γονείς
Ποιο είναι το καλύτερο για τα παιδιά σας σε μακροπρόθεσμη βάση; Να έχουν μια καλή και υγιή σχέση και με τους δύο γονείς τους σε όλη τους τη ζωή. Έχετέ το πάντα υπόψιν και προσπαθήστε να κρατηθείτε από αντιδράσεις που θα οδηγήσουν σε αντίθετο αποτέλεσμα. Σκεφτείτε έξυπνα, για να παραμείνετε ήρεμοι.
Η ευημερία όλων
Η ευημερία όλων των μελών θα είναι αυτή που θα επιφέρει τις λιγότερες συνέπειες αλλά και τα πιο θαυματουργά αποτελέσματα τόσο στη ζωή του παιδιού σας όσο και στη δική σας.
Η ευτυχία των παιδιών σας, του εαυτού σας, και, ναι, ακόμα και του/της πρώην συζύγου σας, θα πρέπει να είναι οι βασικές παράμετροι για τη δημιουργία της «μεγάλης εικόνας» για την νέα ζωή σας μετά το διαζύγιο.